Có một người hỏi vị thiền sư: “Thưa thầy, trên đời cái đáng sợ nhất là gì ạ?”. Thiền sư nói: “Dục vọng”. Người kia vẻ mặt vẫn tràn đầy nghi hoặc, thiền sư nói: “Hãy nghe ta kể mấy câu chuyện sau nhé!”.
1. Câu chuyện thứ nhất: Vàng thật là đáng sợ.
Có một vị tăng nhân hoảng hốt sợ hãi chạy từ trong rừng cây ra, vừa đúng lúc gặp hai người bạn tốt đang đi tản bộ bên bìa rừng. Họ hỏi vị tăng nhân:
“Ông hoảng hốt như thế là vì cái gì vậy?”.
Vị tăng nhân nói: “Thật là đáng sợ quá, tôi đã đào thấy một đống vàng ở trong rừng”.
Hai người trong tâm không nhịn được liền nói: “Ông thật là một tên đại ngốc! Đào thấy vàng, một việc tốt như thế mà ông lại nói thật đáng sợ, thật sự tôi không thể hiểu nổi ông nữa!”.
Thế là họ lại hỏi vị tăng nhân kia: “Ông đào thấy vàng ở chỗ nào? Hãy nói cho chúng tôi biết đi!”
Vị tăng nhân nói: “Thứ lợi hại như thế, các ông không sợ sao? Nó sẽ ăn thịt người đấy!”
Hai người kia không cho rằng lời vị tăng nhân nói là đúng, liền đáp trả:“Chúng tôi không sợ! Ông hãy nói cho chúng tôi chỗ tìm ra nó đi!”.
Vị tăng nhân nói: “Bên dưới gốc cây đầu tiên ở phía tây của cánh rừng này”.
Hai người bạn lập tức đi tìm địa điểm đó, quả nhiên phát hiện ra đống vàng kia, một người nói với người còn lại: “Vị tăng nhân này thật là quá ngu xuẩn! Vàng là thứ mọi người đều khao khát vậy mà trong mắt ông ta nó lại trở thành thứ ăn thịt người”.
Người kia cũng gật đầu đồng ý. Thế là hai người họ thảo luận cách để đem số vàng này về, một người trong đó nói: “Ban ngày mà mang về thì rất không an toàn, hay là để ban đêm mang về sẽ đỡ nguy hiểm hơn một chút. Tôi sẽ ở đây trông chừng, anh đi lấy một chút đồ ăn đến đây, chúng ta sẽ ăn cơm tại đây, sau đó đợi đến lúc trời tối chúng ta sẽ mang vàng về”.
Người đàn ông kia bèn làm theo cách đó, người ở lại trông vàng nghĩ: “Giá như tất cả số vàng này đều là của mình thì tốt biết bao! Đợi khi anh ta quay lại, mình sẽ dùng gậy gỗ đánh chết anh ta, thì tất cả số vàng này là của mình rồi!”.
Người đàn ông về nhà lấy cơm cũng nghĩ: “Mình trở về sẽ ăn no trước, sau đó sẽ cho một ít độc dược vào phần cơm của anh ta, anh ta chết rồi thì tất cả số vàng đó sẽ là của mình!”
Kết quả đến lúc anh ta mang cơm trở lại rừng cây, người đàn ông kia từ phía sau tiến đến cầm cây gậy đánh chết anh ta và nói: “Bạn thân yêu của tôi, là vàng đã bức bách tôi làm thế”.
Sau đó, anh ta lấy phần cơm và bắt đầu ăn. Cũng chỉ một lát sau, anh ta cảm thấy rất khó chịu, trong bụng giống như có lửa đốt vậy, lúc đó anh ta mới biết mình bị trúng độc, lúc sắp chết anh ta đã thốt lên: “Lời tăng nhân nói quả là rất đúng!”
Điều này thực sự ứng với câu ngạn ngữ: “Nhân vi tài tử, điểu vi thực vong!” (Người chết vì tiền, chim chết vì mồi!) đều là vì lòng tham gây họa, vì dục vọng mà đem bạn bè thân nhất của mình trở thành kẻ thù không đội trời chung.
2.Câu chuyện thứ hai: Người nông dân mua đất.
Có một người nông dân muốn mua một miếng đất, nghe nói ở một địa phương nọ có người muốn bán đất, anh ta liền quyết định đến đó hỏi thăm một chút. Kết quả là người có miếng đất kia bảo với anh ta rằng:“Anh chỉ cần đưa trước cho tôi một nghìn lượng bạc, tôi cho anh thời gian là một ngày, từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn, anh có thể bước chân vòng quanh được bao nhiêu mét đất, thì số đất ấy sẽ là của anh, thế nhưng nếu như anh không thể kịp quay trở lại nơi xuất phát ban đầu, thì một tấc đất anh cũng không có”.
Người nông dân kia thầm nghĩ: “Nếu như hôm nay mình vất vả một chút, bước đi nhiều một chút, chẳng phải là đi một vòng rất lớn thì số đất giành được cũng rất lớn sao? Vụ mua bán này xem ra thật là quá có lợi rồi!”
Thế là anh ta ký kết hợp đồng với người sở hữu mảnh đất đó. Ngay khi mặt trời vừa mới ló ra từ chân trời xa, anh ta đã mau chóng bước đi thật nhanh về phía trước, đến trưa rồi mà bước chân của anh ta vẫn không chịu dừng lại chút nào, cứ một mực bước về phía trước, trong lòng nghĩ: “Cố gắng nhẫn chịu một ngày, sau này sẽ được hưởng thụ những hồi báo mà sự vất vả của ngày hôm nay đem lại”.
Anh ta lại hướng về phía trước bước trên con đường đã rất xa rồi, khi mắt đã nhìn thấy mặt trời sắp xuống núi rồi mới bắt đầu quay trở lại, trong lòng vô cùng lo lắng, bởi vì nếu như không kịp quay trở về chỗ ban đầu mà nói, thì một tấc đất cũng không có được, thế là anh ta đi tắt về điểm xuất phát. Thế nhưng mà mặt trời đã như sắp hạ xuống rồi, anh ta đành phải liều mạng mà chạy thật nhanh, cuối cùng, chỉ còn hai bước nữa là về đến điểm xuất phát, nhưng anh ta đã kiệt sức mà gục ngã xuống chỗ đó.
Dục vọng của con người nằm giữa một cái hào rộng lớn, vĩnh viễn không cách nào vượt qua, bởi vì người tham lam vĩnh viễn không có chừng mực, không có bờ bến để dừng lại, vĩnh viễn cũng sẽ không thấy thỏa mãn, đây là chỗ thiếu sót đáng tiếc nhất trong tính cách của con người.
Câu chuyện thứ ba: Phật và ma quỷ.
Có một họa sĩ rất nổi tiếng, ông ta muốn vẽ tranh Phật và ma quỷ, nhưng mà ông ta không tìm thấy trong thực tế hình mẫu của hai nhân vật này. Trong đầu ông ta nghĩ thế nào cũng không thể tưởng tượng ra hình dạng của Phật và ma quỷ, cho nên rất sốt ruột lo lắng.
Thế rồi có một cơ hội rất vô tình, anh ta đã đi chùa bái lễ, trong lúc đó đã vô tình phát hiện ra một vị hòa thượng, các loại khí chất trên thân thể vị hòa thượng kia đã hấp dẫn vị họa sĩ một cách sâu sắc, thế là anh ta liền đi tìm vị hòa thượng đó, nguyện ý trả cho vị hòa thượng này một số tiền lớn, với điều kiện là vị hòa thượng sẽ dành một ngày làm mẫu để họa sĩ kia vẽ. Sau này, tác phẩm của vị họa sĩ hoàn thành đã gây ra chấn động rất lớn tại địa phương. Họa sĩ nói: “Đó là bức tranh mà tôi hài lòng nhất, bởi vì vị hòa thượng làm mẫu cho tôi vẽ kia khiến tôi nghĩ rằng nhất định ông chính là một vị phật, những khí chất thanh tịnh và thư thái ông mang trên mình có thể gây cảm động đến mỗi người”.
Vị họa sĩ cuối cùng đã thực hiện lời hứa của mình, trả cho vị hòa thượng kia rất nhiều tiền. Cũng bởi vì bức tranh này, mọi người đã không gọi ông ta là họa sĩ nữa mà gọi là “Họa Thánh”. Một thời gian ngắn sau, họa sĩ chuẩn bị bắt tay vào vẽ ma quỷ, nhưng điều này lại trở thành một vấn đề khó khăn cho ông, đi đâu mà tìm được hình dáng của ma quỷ đây? Ông ta tìm hỏi qua rất nhiều địa phương, tìm rất nhiều người hung ác bên ngoài, nhưng không có ai thỏa mãn cả. Cuối cùng, ông ta tìm đến một nhà tù, vị họa sĩ cực kỳ vui mừng, bởi vì thực sự tìm một người giống ma quỷ quả là quá khó khăn. Thời điểm mà ông họa sĩ đối mặt với tên phạm nhân kia, tên phạm nhân đã ở ngay trước mặt ông ta mà khóc rống lên. Vị họa sĩ thấy vô cùng kỳ lạ, bèn hỏi tên phạm nhân kia có chuyện quan trọng gì vậy? Tên phạm nhân kia nói: “Tại sao ông lần trước vẽ Phật cũng tìm tôi mà lần này vẽ ma quỷ cũng lại tìm tôi?”.
Vị họa sĩ bị chấn động, ông nhìn tên phạm nhân một cách cẩn thận rồi nói: “Tại sao lại có thể thế được? Lúc tôi vẽ Phật tôi tìm người kia có khí chất phi phàm, còn ngươi thoạt nhìn đã thấy ngay là hình tượng ma quỷ rồi, tại sao lại là cùng một người được? Thật là quá kỳ lạ! Quả thực là khiến cho không ai có thể lý giải nổi”.
Tên phạm nhân kia đau buồn nói: “Chính là ông đã biến tôi từ Phật thành ma quỷ”. Vị họa sĩ nói: “Ngươi tại sao lại nói như thế? Ta không có làm gì ngươi cả”.
Tên phạm nhân nói: “Từ sau khi ông trả cho tôi tiền, tôi đã ăn tiêu đàng điếm, đi tìm mua vui, mặc sức tiêu xài. Sau này khi đã tiêu hết tiền, mà tôi lại quen với cuộc sống như vậy rồi, dục vọng đã khởi lên mà không thể vãn hồi được, thế là tôi đi cướp đoạt tiền của người khác, còn cả giết người nữa, chỉ cần có thể kiếm được tiền, việc xấu thế nào tôi cũng có thể làm, kết quả là trở thành như bộ dạng của ngày hôm nay”.
Vị họa sĩ nghe tên phạm nhân kia nói xong, vô cùng bùi ngùi, ông cảm thấy sợ hãi khi mà nhân tính chỉ vì dục vọng lại có thể chuyển biến nhanh đến như vậy, con người là yếu ớt như thế. Thế là ông đau đớn mà đem bút vẽ quẳng đi, từ đó về sau không bao giờ vẽ tranh nữa.
Con người một khi rơi vào cái bẫy “truy trục vật dục” (theo đuổi ham muốn hưởng thụ vật chất), cũng rất dễ dàng đánh mất phương hướng bản thân mình, muốn bứt phá ra là một việc vô cùng khó khăn, cho nên nhân tính là không thể ở cùng với tham niệm.
Vị thiền sư kể xong mấy câu chuyện, liền nhắm mắt lại không nói gì, nhưng người hỏi kia đã từ mấy câu chuyện mà có được giải đáp. Hóa ra cái đáng sợ nhất trên đời này chính là dục vọng của con người, dục vọng của con người càng nhiều, thì càng thấy chưa đủ, sẽ càng thấy không sung sướng vui vẻ và sẽ càng thấy phiền não. Cho nên vị thiền sư nói cho chúng ta biết:
Tiền như gông xiềng, tham lam là phần mộ, truy danh trục lợi cuối cùng cũng chỉ là công dã tràng, chỉ có tẩy tịnh đi đủ loại dục vọng trong lòng, buông bỏ lòng tham, quay trở về với bản tính thật thà lương thiện, mới có thể khám phá ra rằng: “mọi vinh hoa phú quý trong thế gian này chỉ như mây khói thoảng qua, suy cho cùng chúng đều là những thứ vô thường”. Có như thế mới có thể tận hưởng được sự khoan khoái vui sướng vô tận của cuộc đời.
